شگرد‌های بدیع لفظی در داستان‌نامة بهمنیاری و ضرب‌المثل‌های مازندرانی

موضوع این مقاله، شگرد‌های بدیع لفظی در داستان‌نامة بهمنیاری و ضرب‌المثل‌های مازندرانی  است. مَثل‌ها به عنوان یکی از بخش‌های ادبیّات عامیانه، گرچه در ظاهر از آرایه‌های زیبایی‌شناسی بدورند، کمتر مَثلی را می‌توان یافت که از شگردهای بلاغی بی‌بهره‌ باشد. یکی از عوامل مهمّی که سبب زیبایی و اثرگذاری مثل  می‌شود، آرایه‌های لفظی است. در این نوشتار، شگردهای بدیع لفظی در 6023 مثل داستان‌نامة بهمنیاری  و2023 مثل مازندرانی از فرهنگ مثل‌های‌ مازندرانی مصطفی انصاریبا روش مقایسه‌ و توصیف و تحلیل محتوا، با توجّه به منابع کتابخانه‌ای بررسی وتحلیل گردید و این نتیجه حاصل شد که به‌کار‌گیری شگرد‌های بدیع لفظی، بر بلاغت، تأثیرگذاری و زیبایی مَثل‌های داستان‌نامه و مازندرانی افزوده و سبب شهرت و رواج آن‌ها گردیده است. از مجموع آمار آرایه‌های بدیع لفظی، تکرار و تصدیر، بالاترین بسامد وطرد و عکس، پایین‌ترین بسامد را در بلاغت مَثل‌ها داشته‌ است. تعداد آرایه‌ها در مثل‌های داستان‌نامه بیشتر از مثل‌های مازندرانی است. در مثل‌های مازندرانی، تنوّع آرایه‌ها کمتر است و آرایه‌های ساده‌تر و محسوس‌تر به کار رفته‌اند؛ این امر، نشانة آن است که گویندگان مثل فارسی از دانش ادبی بیشتری نسبت به گویندگان مثل مازندرانی برخوردار بوده‌اند؛ البتّه منظوم بودن  برخی از مثل‌های داستان‌نامه در این امر بی‌تأثیر نبوده است.